Kiểm tra giá giao dịch liên kết theo nguyên tắc “bản chất quyết định hình thức”

Nhằm ngăn ngừa, khắc phục tình trạng chuyển giá của các bên có liên kết, ngày 24/02/2017, Chính phủ đã ban hành Nghị định 20/2017/NĐ-CP về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Nghị định này có hiệu lực kể từ 01/5/2017 với nhiều quy định mới trong việc kiểm tra giá giao dịch liên kết, đặc biệt là quy định về nguyên tắc "bản chất quyết định hình thức" như sau:

Nghị định 20/2017/NĐ-CP đã kế thừa quy định về quyền ấn định thuế và các yếu tố ảnh hưởng đến số thuế phải nộp của cơ quan thuế trong quản lý giá giao dịch liên kết. Tuy nhiên, Nghị định đã khái quát hơn khi quy định về nguyên tắc “bản chất quyết định hình thức” trong kiểm tra giá giao dịch liên kết. Đây được coi là nguyên tắc “xương sống” của Nghị định 20 và là cơ sở xác định giá của giao dịch liên kết mà không phụ thuộc vào hình thức của giao dịch được thể hiện trong hợp đồng giữa các bên có quan hệ liên kết.

Nguyên tắc này được thực hiện bằng cách căn cứ vào các dữ liệu, thực tế thực hiện giữa các bên có quan hệ liên kết để phân tích, đối chiếu với các giao dịch độc lập tương đương không phụ thuộc vào hình thức của giao dịch thể hiện trong hợp đồng giữa các bên. 

Với việc thực hiện nguyên tắc này, các giao dịch liên kết sẽ thể hiện đúng bản chất thương mại, kinh tế, tài chính được tiến hành giữa các bên không có quan hệ liên kết. Tránh tình trạng các quan hệ liên kết này làm sai lệch nghĩa vụ thuế của người nộp thuế. 

Bằng việc thực hiện nguyên tắc trên, Nghị định 20/2017/NĐ-CP sẽ là một hành lang pháp lý vững chắc để thực hiện có hiệu quả hoạt động quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Đồng thời quy định này cũng đã phù hợp hơn với các chuẩn mực quốc tế; góp phần làm minh bạch hóa hoạt động quản lý thuế, chống thất thu thuế.