Quy định mới về mức lãi suất theo thỏa thuận

Nền kinh tế thị trường đòi hỏi các chủ thể tham gia trong quan hệ cho vay phải được bình đẳng. Do vậy yêu cầu đặt ra là pháp luật dân sự phải có những quy định hợp lý để đảm bảo sự bình đẳng này. Trong hợp đồng vay tài sản, vấn đề lãi suất là vấn đề được rất nhiều chủ thể quan tâm và sự bình đẳng thể hiện ngay trong vấn đề lãi suất mà các bên thỏa thuận này.. Bộ luật dân sự số 92/2015/QH13 do Quốc hội ban hành ngày 25/11/2015 đã sửa đổi, bổ sung nhiều quy định về lãi suất do các bên thỏa thuận nhằm đảm bảo tối đa sự bình đẳng của các bên trong quan hệ hợp đồng.

Mức lãi suất tối đa được thỏa thuận

Theo quy định của BLDS 2005 thì lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố.

BLDS 2015 vẫn cho phép các bên thỏa thuận lãi suất cho vay nhưng giới hạn mức lãi suất theo thỏa thuận đã có sự  thay đổi. Cụ thể, mức lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Nếu các bên thỏa thuận vượt quá mức lãi suất giới hạn nêu trên thì mức lãi suất vượt quá sẽ không có hiệu lực.

Có thể thấy, BLDS năm 2015 đã quy định cụ thể mức lãi suất cao nhất các bên được thỏa thuận trong hợp đồng vay tài sản, không phụ thuộc vào mức lãi suất cơ bản của Ngân hàng nhà nước. Mức lãi suất này là cao hơn so với mức cũ. Điều này thể hiện chính sách của Nhà nước trong việc giảm thiểu chênh lệch về mức lãi suất trong các hợp đồng dân sự thông dụng với các hợp đồng tín dụng. Mặt khác giúp bình đẳng hóa quan hệ giữa các chủ thể khi tham gia vào giao dịch vay tài sản.

Tuy nhiên, mức lãi suất giới hạn nêu trên có thể được điều chỉnh tùy thuộc vào tình hình thực tế, theo đề xuất của Chính phủ. Thẩm quyền điều chỉnh mức lãi suất giới hạn thuộc về Ủy ban thường vụ Quốc hội và cơ quan này sẽ báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Trường hợp không xác định rõ lãi suất

Khi các bên có thỏa thuận về việc trả lãi nhưng không xác định rõ lãi suất thì khi tranh chấp về lãi suất xảy ra, lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn nêu trên tại thời điểm trả nợ. Đây là quy định đã có sự đổi mới so với Luật cũ. BLDS 2005 quy định sẽ áp dụng mức lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với khoản vay tương ứng tại thời điểm trả nợ khi các bên không thỏa thuận rõ về lãi suất và có tranh chấp về vấn đề này. So sánh hai quy định, có thể thấy mức lãi suất theo Luật mới này không còn phụ thuộc vào lãi suất cơ bản của Ngân hàng Nhà nước và đã có sự tăng cao hơn so với quy định trước đây.